Table of Contents

मकर संक्रांति का साजरी केली जाते, २०२४ मध्ये कधी आहे, महत्व, कथा, शुभ मुहूर्त (Happy Makar Sankranti 2024- Date, wishes, Significance in Marathi

नवीन वर्षाचा पहिला सण मकर संक्राती(Makar Sankranti 2024). इंग्रजी दिनदर्शिकेनुसार हा वर्षातील पहिला सण आहे. हा सर्वांचा आवडता सण आहे.भारतात हा सण वेगवेगळ्या प्रकारे साजरा केला जातो . हळदी कूंकु, पतंग उडवणे, तिळगुळ वाटणं अश्या प्रकारे नवीन वर्षात नवीन आस घेऊन येतो.पौष महिन्यात ज्या दिवशी सूर्य मकर राशीत प्रवेश करतो त्या दिवशी हा सण साजरा केला जातो. दरवर्षी हा सण १४ -१५ जानेवारीला साजरा केला जातो. भारतात काही ठिकाणी मकर संक्राती तर काही ठिकाणी पोंगल मानून साजरा केला जातो.

मकर संक्रांती २०२४ तारीख(Makar Sankranti 2024 Date)

या वर्षी मकर संक्रांति १५ जानेवारी २०२४ सोमवारी साजरी केली जाणार आहे. या दिवशी सूर्य धनु राशीतून पहाटे ०२.४५ मिनिटांनी मकर राशीत जाईल.यावर्षी 15 जानेवारी 2024 रोजी सूर्य धनु राशी सोडून मकर राशीत प्रवेश करत आहे. याप्रमाणे सूर्य वर्षातून 12 वेळा आपली राशी बदलत असतो , ज्याला संक्रांती म्हणतात. या सर्व संक्रांतांपैकी मकर संक्रांत ही सर्वात महत्त्वाची मानली जाते. या दिवसापासून सूर्याचा दक्षिणायनातून-उत्तरायणातचा प्रवास सुरू होतो.

मकर संक्रांतीचा सण का साजरा केला जातो? महत्त्व (Importance of Makar Sankranti 2024 in Marathi?)

या सणाचे खगोलीय आणि धार्मिक महत्व आहे. भारतातील बर्‍याच प्रदेशांमध्ये, मकर संक्रांती हा पिकांच्या कापणीचा सण म्हणून साजरा केला जातो. शेतकरी यशस्वी कापणीच्या वातावरणा बद्दल कृतज्ञता व्यक्त करतो.शेतकऱ्यांसाठी त्यांच्या मेहनतीचे फळ साजरे करण्याचा आणि पुढील समृद्ध वर्षासाठी आशीर्वाद मिळविण्याचा हा सण आहे. हिंदू धर्मानुसार , असे मानले जाते की या दिवशी, सूर्यदेव सूर्य आपला मुलगा शनी (शनि) याच्या घरी जाऊन त्यांच्यातील तणावपूर्ण नातेसंबंध संपुष्टात आणतात. हे कौटुंबिक प्रेम आणि सलोख्याचे प्रतीक म्हणून पाहिले जाते. त्यामुळे भक्त सूर्यदेवाला प्रार्थना करतात. मकर संक्रांतीच्या वेळी गंगा, यमुना आणि गोदावरी यांसारख्या नद्यांमध्ये पवित्र आंघोळ करणे शुभ मानले जाते आणि असे मानले जाते की जे आंघोळ करतात ते पापांपासून मुक्त होतात.

मकर संक्रांती भारतातील विविध प्रदेशात वेगवेगळ्या नावांनी साजरी केली जाते, जसे की तामिळनाडूमधील पोंगल, गुजरातमध्ये उत्तरायण आणि आसाममध्ये माघ बिहू, आणि आपल्या महाराष्ट्रा मध्ये मकर संक्रांति म्हटलं तर तिळगुळ घ्या आणि गोड गोड बोला . प्रत्येक प्रदेश उत्सवांमध्ये स्वतःचे सांस्कृतिक आणि प्रादेशिक स्वाद जोडतो. सण साजरे करण्याच्या विविध पद्धती भारताच्या सांस्कृतिक विविधतेतील एकता दर्शवतात.मकर संक्रांती ही समाज एकत्र आणण्यासाठी साजरे केले जाते. लोक शुभेच्छा, मिठाईची देवाणघेवाण करतात. प्रामुख्याने महिला हा सण हळदी कुंकू मानून साजरा करतात आणि उत्सवाच्या क्रियाकलां मध्ये भाग घेतात, समाजिक नाती मजबूत करतात. पतंग उडवणे, ही एक लोकप्रिय परंपरा आहे . अज्ञानाच्या अंधारातून मुक्त होण्याचा आणि ज्ञानाच्या आकाशात उडण्याचा एक मार्ग म्हणून पाहिले जाते.

भारताच्या वेगवेगळ्या भागात मकर संक्रांति कशी साजरी केली जाते? (Makar Sankranti in India in Marathi)

भारताच्या वेगवेगळ्या भागांमध्ये विविध नावांनी ओळखली जाणारी मकर संक्रांती देशभरात अनोख्या प्रथा, परंपरा आणि सांस्कृतिक महत्त्वाने साजरी केली जाते.

उत्तर प्रदेश (उत्तरायण)-[Uttar Pradesh (Uttarayan)]

उत्तर पप्रदेशात मकर संक्रांती ही उत्तरायण म्हणून ओळखली जाते. अलाहाबाद हे पवित्र शहर माघ मेळाव्यासाठी भाविकांची मोठी गर्दी पाहते, हा महिनाभर चालणारा सण ज्या दरम्यान यात्रेकरू गंगेत विधीवत स्नान करतात त्यासोबतच पतंग उडवणे ही एक महत्त्वपूर्ण भाग आहे. आकाश रंगीबेरंगी पतंगांनी सजलेले असते . वाराणसी आणि लखनऊ सारख्या शहरांमध्ये आंतरराष्ट्रीय पतंग महोत्सव जगभरातील स्पर्धकांना आकर्षित करते.

गुजरात (उत्तरायण)- Gujarat (Uttarayan):

उत्तरायण हा गुजरातमधील सुद्धा एक प्रमुख सण आहे, जो आंतरराष्ट्रीय पतंग महोत्सवाने ओळखला जातो. लोक छतावर जमून पतंग उडवतात. या सणाला विशेष तीळ आणि गुळापासून बनवलेल्या चिक्की यांसारख्या स्वादिष्ट पदार्थांमध्ये असतात.

तामिळनाडू (पोंगल)- [Tamil Nadu (Pongal)]

तामिळनाडूमध्ये, मकर संक्रांती हा पोंगल म्हणून साजरा केला जातो. शेतकऱ्यांसाठी चार दिवसांचा कापणीचा सण असतो. पहिल्या दिवशी, भोगी पोंगलमध्ये जुन्या वस्तूंचा त्याग करणे आणि नवीन गोष्टींचे स्वागत करणे समाविष्ट आहे. दुसरा दिवस, थाई पोंगल, नवीन कापणी केलेल्या तांदूळ, दूध आणि गुळापासून बनवलेल्या पारंपारिक पोंगल डिशच्या तयारीसाठी समर्पित करतात . घरे रंगीबेरंगी कोलमांनी (रांगोळी) सजवली जातात आणि मट्टू पोंगलवर गुरांचा सन्मान केला जातो.

आंध्र प्रदेश आणि तेलंगणा (संक्रांती)- [Andhra Pradesh and Telangana (Sankranti)]

आंध्र प्रदेश आणि तेलंगणामध्ये संक्रांती उत्साहात साजरी केली जाते. भोगी, पहिल्या दिवशी, जुन्या मालमत्तेपासून बनवलेल्या बोनफायरचा समावेश करतात. संक्रांतीच्या दुसऱ्या दिवशी पोंगलसारख्या खास पदार्थांची तयारी आणि पतंग उडवण्याची लगबग पाहायला मिळते.
तिसरा दिवस गुरांच्या पूजेसाठी असतो.चौथा दिवस, सामाजिक आणि मेजवानीचा वेळ असतो .

महाराष्ट्र (मकर संक्रांत)-[Maharashtra (Makar Sankrant)]

महाराष्ट्रात हा सण मकर संक्रांत म्हणून ओळखला जातो. लोक तिळगुळाची देवाणघेवाण करतात आणि “तिळगुळ घ्या, देव बोला” या वाक्याने एकमेकांना शुभेच्छा देतात.हा सण हळदी-कुंकू म्हणून सुद्धा साजरा केला जातो, जिथे महिला तिळगुळासह हळद आणि कुंकू यांची देवाणघेवाण करतात.

आसाम (माघ बिहू)-[Assam (Magh Bihu)]

आसाम माघ बिहू साजरे करतो, कापणीचा हंगाम संपला म्हणून काढणीचा सण म्हणून साजरा होतो . हा उत्सव पारंपारिक आसामी गाणी आणि नृत्यांद्वारे चिन्हांकित केला जातो.

कर्नाटक (संक्रांती)- [Karnataka (Sankranti)]

इतर राज्यांप्रमाणेच कर्नाटकातही संक्रांत पतंग उडवून साजरी केली जाते. हा सण इलु-बेला (तीळ, गूळ, नारळ आणि शेंगदाणे यांचे मिश्रण) च्या देवाणघेवाणीद्वारे देखील चिन्हांकित केला जातो.ऊस हा उत्सवाचा अविभाज्य भाग आहे.

पंजाब (माघी)-[Punjab (Maghi)]

पंजाबमध्ये मकर संक्रांत ही माघी म्हणून ओळखली जाते. अमृतसरमधील सुवर्ण मंदिरातील पवित्र सरोवर (तलावात) डुबकी मारून शीख लोक दिवसाचे स्मरण करतात.

मकर संक्रांती वर १० ओळी  (10 lines on Makar Sankranti)

1. मकर संक्रांती हा भारतात सूर्याचे मकर राशीत संक्रमण झाल्यावर साजरा केला जाणारा आनंदाचा पहिला सण आहे.
2. हा सण 14 किंवा 15 जानेवारीला साजरा करतात.
3. लोक तीळ गुड खाऊन आणि रंगीबेरंगी पतंग उडवून आनंद साजरा करतात.
4. मकर संक्रांत हा एक कापणीचा सण सुद्धा आहे , जेथे शेतकरी भरपूर कापणीसाठी कृतज्ञता व्यक्त करतात.
5. हा सण भारतात विविध नावानी ओळखला जातो , जसे की तामिळनाडूमध्ये पोंगल, गुजरातमधील उत्तरायण आणि आसाममधील माघ बिहू.
6. महाराष्ट्रात तिळगूडची देवाणघेवाण करतात आणि महिला हळदी-कुंकू करतात.
7. लोक गंगा नदीमध्ये पवित्र स्नान करतात, असा विश्वास आहे की ते पापांपासून शुद्ध होते.
8. हा भारतातील आनंदाचा, एकतेचा आणि सांस्कृतिक विविधतेचा काळ आहे.
9. मुलं बोनफायर बनवतात, पतंग उडवतात आणि उसाचा आनंद घेतात.
10. मकर संक्रांत हिवाळा संपते आणि वसंत ऋतूची सुरुवात होते.

मकर संक्रांति शुभेच्छा (Happy Makar Sankranti Wishes in Marathi)

1.

तिळगुळ घ्या, आणि कटुता विसरा!
मकर संक्रांतिच्या हार्दिक शुभेच्छा!

2.

नवीन वर्षाच्या
नवीन सणाच्या
गोड मित्र -मैत्रिणींना
“मकर संक्रातीच्या”
गोड गोड शुभेच्छा!

3.

तिळगुळ घेऊन, तिळाचं आणि गुळा सारखं आपल्या जीवनात खुशी, संपत्ती आणि सुख सारे आणूया ,
मकर संक्रांतीच्या हार्दिक शुभेच्छा!

4.

म…… मराठमोळा सण
क…… कणखर बाणा
र …… रंगीबिरंगी तिळगुळ
सं…… संगीतमय वातावरण
क्रा…… क्रांतीची मशाल…
त …… तळपणारे तेज

तीळ गुळ खा, गोड गोड बोला!
मकर संक्रांतीच्या हार्दिक शुभेच्छा!!

5.

फक्त सण आला म्हणून गोड बोलू नका,
चुकत असेल तर समजून सांगा.
जमत नसेल तर अनुभव सांगा पण
सणापुरते गोड न राहता
आयुष्यभर गोड राहूया….
मकरसंक्रांतीच्या हार्दिक शुभेच्छा!!

6.

वर्ष सरले डिसेंबर गेला,
हर्ष घेऊनी जानेवारी आला,
निसर्ग सारा दवाने ओला,
तिळगुळ घ्या आणि गोड गोड बोला
सर्वाना मकर संक्रांतीच्या
संदेशरुपी गोड गोड शुभेछा!!

7.

नात्यातील कटुता इथेच संपवा….

तिळगुळ घ्या नि गोड गोड बोला…!

संक्रांतीच्या हार्दिक शुभेच्छा…!

8.

तीळ गुळ खा, गोड गोड बोला!
तीळ तुझ्या गालावरचा
गूळ तुझ्या ओठावरचा
असा तिळगुळ दे प्रिये
हैपी मकर संक्रातीचा
नाते अपुले हळुवार जपायचे,
तिळगुळ हलव्याच्या गोडी सोबत
अधिकाधिक दॄढ करायचे,
मकरसंक्रांतीच्या हार्दिक शुभेच्छा!

9.

या वर्षी तुम्हाला तुमची सर्व स्वप्ने प्रत्यक्षात आणण्यासाठी आणि
तुमचे सर्व प्रयत्न अतुलनीय यशात बदलण्याच्या नवीन संधी मिळू दे.
मकर संक्रांतीच्या शुभेच्छा!

10.

कणभर तिळ मणभर प्रेमगुळाचा गोडवा
आपूलकी वाढवा तिळगुळ घ्या गोडगोड बोला..
मकर संक्रातीच्या गोड गोड शुभेच्छा !!